Rozwód jest trudnym etapem w życiu, który oprócz emocjonalnych wyzwań, wiąże się również z koniecznością uregulowania kwestii prawnych, takich jak podział majątku.
Kluczowe jest zrozumienie, jakie prawa przysługują obu stronom i jak wygląda proces podziału wspólnych dóbr po rozstaniu.
W tym artykule dowiesz się:
- Jakie zasady obowiązują przy podziale majątku po rozwodzie.
- Kiedy majątek zostanie podzielony po równo, a kiedy proporcje mogą się różnić.
- Jakie rozwiązania prawne można zastosować, aby ułatwić proces podziału.
Zacznijmy od podstawowych kwestii związanych z prawem rodzinnym.
Czym jest wspólność majątkowa małżeńska?
W polskim prawie rodzinnym, domyślnie, małżeństwo tworzy wspólność majątkową. Oznacza to, że wszelkie dobra nabyte po ślubie, takie jak mieszkanie, samochód czy oszczędności, należą do majątku wspólnego małżonków. Zatem, w przypadku rozwodu, te dobra podlegają podziałowi, chyba że wcześniej małżonkowie podpisali umowę majątkową, tzw. intercyzę, która ustala rozdzielność majątkową.
Majątek wspólny obejmuje:
- Wynagrodzenie za pracę i dochody z działalności gospodarczej jednego lub obojga małżonków.
- Środki zgromadzone na rachunkach bankowych lub inwestycjach, które powstały w trakcie trwania małżeństwa.
- Nieruchomości i ruchomości, takie jak domy, mieszkania, samochody czy wartościowe przedmioty kupione podczas małżeństwa.
Z kolei majątek osobisty, który nie podlega podziałowi, to dobra nabyte przed ślubem lub otrzymane w spadku lub darowiźnie w czasie małżeństwa.
Jak przebiega podział majątku po rozwodzie?
Podział majątku można przeprowadzić na dwa sposoby: polubownie lub sądownie. Zdecydowanie lepszą opcją jest podział w drodze porozumienia, gdyż pozwala uniknąć długotrwałych i kosztownych procesów sądowych.
a. Podział majątku w drodze porozumienia
Jeśli małżonkowie są w stanie dojść do zgody, mogą sporządzić umowę o podziale majątku. Taka umowa powinna być najlepiej spisana w formie aktu notarialnego, szczególnie gdy dotyczy nieruchomości. Korzyścią płynącą z porozumienia jest możliwość elastycznego podziału dóbr – małżonkowie sami mogą zdecydować, które przedmioty i środki finansowe przypadną każdemu z nich.
b. Podział majątku przez sąd
W przypadku braku porozumienia, sprawa trafia do sądu. Sąd, na podstawie dowodów przedstawionych przez obie strony, decyduje o podziale majątku. W takim przypadku majątek najczęściej dzielony jest po równo, jednak sąd może wziąć pod uwagę także sytuacje wyjątkowe, które mogą wpłynąć na proporcje podziału.
Kiedy majątek może być podzielony nierówno?
Choć zasada równego podziału majątku wspólnego jest podstawową regułą, sąd może w wyjątkowych przypadkach odstąpić od tego założenia. Ma to miejsce, gdy jedno z małżonków w sposób szczególny przyczyniło się do powiększenia majątku, bądź odwrotnie – gdy jedno z nich w rażący sposób zaniedbywało swoje obowiązki finansowe lub rodzinne.
Przykłady nierównego podziału:
- Jedno z małżonków zainwestowało znaczną część swojego majątku osobistego w rozwój majątku wspólnego, np. przy budowie domu.
- Jedno z małżonków prowadziło hazard lub inne działania, które narażały wspólne finanse na poważne straty.
- Jedno z małżonków nie podejmowało żadnych działań zarobkowych, mimo że było zdolne do pracy, i nie przyczyniało się do utrzymania gospodarstwa domowego.
Jakie są inne formy rozstrzygania podziału majątku?
Jeżeli małżonkowie chcą uniknąć tradycyjnego postępowania sądowego, mogą rozważyć alternatywne metody rozwiązywania sporów, takie jak mediacja. Mediacja pozwala na wypracowanie kompromisu przy udziale bezstronnego mediatora, który pomaga stronom osiągnąć porozumienie bez konieczności angażowania sądu.
Czy warto ustanowić intercyzę?
W przypadku małżeństw, które planują prowadzić osobne finanse lub chcą chronić swoje majątki osobiste, warto rozważyć podpisanie intercyzy, czyli umowy o rozdzielności majątkowej. Intercyza może być podpisana zarówno przed ślubem, jak i w trakcie trwania małżeństwa. Dzięki niej majątki małżonków są rozdzielone i w przypadku rozwodu każdy z nich zachowuje swoje dobra, co upraszcza proces rozstania.
Podsumowanie
Rozwód i podział majątku to złożone kwestie prawne, które wymagają od małżonków zrozumienia zasad rządzących wspólnością majątkową oraz przepisów prawnych regulujących ten proces.